«مجموعه عکس‌هایی که به نظاره نشستیم، همواره بر امری نو تاکید دارد.۱»
با چنین برداشتی از کل نمایشگاه، به دنبال تفسیر عکس‌ها بودم، سعی‌ام بر این بود که منظور عکاس را از برگزاری نمایشگاه بدانم. تنها سرنخ موجود اشاره‌به بحث هویت و نقاب در بیانه است. «پوشاندن چهره، احراز هویت را ناممکن می‌کند، این در نقاب قرار گرفتن روایتی رمزآلود و رازی نهفته دارد...» حال آنکه پوشانده شدن چهره و در نقاب رفتن چیزی نبود که در تمام عکس‌ها شاهد آن باشیم، بسیاری از عکس‌ها نه تنها چهره کاملاً هویدا نیست بلکه سوژه مستقیماً به مخاطب می‌نگرد مانند عکسی که سوژه با نگاه ملتمسانه‌ای به مخاطب خیره شده است؛ عکس در بیابان گرفته شده و ترک‌های زمین حسی از تنهایی و دورافتادگی را به ذهن می‌آورد، در این میان دختری خودش را در چادر پوشانده است روی زمین نشسته و به مخاطب می‌نگرد. این عکس هیچ چهره‌ی در نقابی ندارد. روند کلی نمایشگاه نیز چنین چیزی را نشان نمی‌دهد، محتوای عکس‌ها متفاوت اند، شاید بتوان گفت درکل نمایشگاه به فیگور پرداخته است، و البته چنین چیزی در تمام عکس‌ها نیز مشهود نیست. برای مثال در یکی از عکس‌ها چیزی جر یک چادر معلق در هوا را نمی‌توان دید و در نقاب بودن هم هیچ چیزی را به ذهن نمی‌آرد و فضاهای نامانوس موجود مانع هم‌ذات پنداری می‌شود. مثلا در بسیاری از کارتون‌ها و کمیک‌استریپ‌ها به چهره پردازی اهمیتی نمی‌دهند و چهره را در ساده‌ترین حد ممکن به تصویر می‌کشند، چرا که تصویرگر می‌خواهد با این کار اجازه‌ی هم‌ذات پنداری را به مخاطب دهد. در این عکس‌ها با وجود چادر و پوشیدگی بیش‌ازحد و گاهی پنهان کردن چهره، چنین چیزی حاصل نمی‌شود. چرا که فضاهای موجود به اندازه‌ای خاص هستند که چنین اجازه‌ای را به مخاطب نمی‌دهند.
ناهماهنگی در محتوا و فرم در کلیت نمایشگاه ارمغان مرتضی تیموری در این مجموعه است. در چند فریم پشت سر هم سه زن را در کنار مترو نشان می‌دهد، در فریم اول سه زن با نگاهی ملتمسانه به مخاطب خیره شده‌اند و مترو در حال توقف است، سه زن با چادر روی سکوی مترو نشسته‌اند و به گونه‌ای مخاطب را می‌نگرند که با وجود چادر تصور … در من ایجاد کردند. مسافران هم از درون مترو به ایشان خیره شده‌اند، یکی از مسافران نیز با موبایل‌اش از آن‌ها تصویر می‌گیرد. بسته شدن در مترو در فریم بعد اندکی خوشحالی را به چهره‌ی آن‌ها می‌آورد، زنی که در وسط قرار دارد شست‌اش مانند حالت ok یا good luck شده است، انگار که با رفتن مترو آن‌ها خوشحال شده‌اند، و وقتی مترو حرکت می‌کند این خوشحالی به نهایت خود می‌رسد و ایشان به رقص در می‌آیند.
حال اینکه این رفتن و این چادر و این خوشحالی چه ربطی به هم دارند هیچ جای بحثی ندارد. و اگر بکوشیم می‌توانیم هزارها تحلیل غیر منطقی برای خود درآوریم. مثلاً می‌توانیم بگوییم آن‌ها از دنیای مدرن خسته شده اند و برای اعتراض در کنار مترو نشسته و سوار آن نمی‌شوند و با رفتن مترو خود را رها از عناصر مدرن می بینند و به رقص در می‌آیند. حال فرض می‌کنیم چنین است، اگر اینگونه است پس دلیل حضور همین مدل‌ها و با فیگورهایی مشابه در مکان‌های متروک چیست؟ و اینکه در جای دیگر چنان مدل‌هایش را در فضای مدرن به پرواز در آورده که حاکی از رضایتمندی ایشان از آن فضاست. مسئله این است که ماهیتی برای کلیت نمایشگاه نمی‌توان در نظر گرفت و البته در قالب تک‌عکس به صرف نامانوس بودن فضاها و چیدمان‌ها می‌توانیم تفاسیری را برای آن‌ها بیابیم. اما آیا ما واقعاً نیازمند اینیم که برای هرچیزی، هر چند بی‌معنا، تفسیر داشته باشیم، آیا باید هرچیزی که تحت عنوان هنر برای‌مان ارائه دادند را بپذیریم و سعی در درک و شناخت آن داشته باشیم. راحت‌تر این بود که آقای تیموری هیچ ادعای برای پست مدرن بودن کارهایش نمی‌داشت و نمی‌گفت که آن‌ها متن هستند و نیاز به خوانش دارند و اینکه دلالت پذیر اند. چراکه نمایشگاه بر هیچ چیزی دلالت نداشت. می‌توانست تک عکس‌هایش را برای شرکت در جشنواره‌های بی‌هویت موجود نگه دارد. جشنواره‌هایی که نه گردانندگان آن‌ها و نه هیت داوران آن‌ها چیزی از هویت هنر نمی‌دانند.
۱- بخشی از جمله اول نمایشگاه
حسام الدین رضایی
منبع: نشریه صبا ۸۹/۸/۱۷
سلام و خسته نباشیر
من یکی از شاگردان شما بودم در دانشگاه
عکساتون عالی بود .جدید